سوز سرما در چادرهای زلزله زدگان آذربایجان؛ خبری از خانه های گرم

 گذشت بیش از 3 ماه از زلزله در استان آذربایجان، هنوز زلزله زدگان این مناطق، حداقلی از امنیت و آسایش را تجربه نکرده اند. سستی و کندی در اجرای ساخت و ساز خانه های نو، باعث شده که مردم این مناطق همچنان در چادرها و کانکس های آب گرفته و خانه های نیمه کاره و پر از گل و لای، شبهای سرد زیر صفر درجه و پوشیده از برف ارسباران را تا صبح بگذارنند

چادرهای آب گرفته و بی تدبیری مسئولاندر حالی که ۲۳ مردادماه و دو روز پس از وقوع زلزله در آذربایجان شرقی، معاون اول محمود احمدی‌نژاد وعده داد که مناطق زلزله زده ظرف دو ماه بازسازی می‌شود با آغاز فصل بارندگی اکنون نه فقط نشانه های عمده ای از بازسازی به چشم نمی خورد بلکه برخی چادرهای امدادی در روستاهای ورزقان، اهر و هریس دچار آبگرفتگی شده اند و سازمان امداد و نجات هلال احمر ایران به گفته مسئولانش چاره دیگری جز تغییر مکان چادرها و چادرهای آب گرفته ندارد.
علیرغم این کاستی های امدادی، محمود احمدی‌نژاد ۱۱ آبان‌ماه در سخنانی ادعا کرد که ایران در بازسازی مناطق زلزله‌زده "رکوردی" در جهان ثبت کرده است که به راحتی قابل شکستن نیست و ابراز امیدواری کرد که تا پایان آبان‌ماه هیچ خانواده زلزله‌زده‌ای در این استان باقی نماند. این در حالی است که به گفته شاهدان عینی، نه فقط کانکس به تعداد کافی در این منطقه مستقر نشده است بلکه برخی از کانکس هایی که هم مستقر شده اند تکمیل نشده و در و پنجره ندارند. گفته می شود که مردم این منطقه از سرما و نبود سرپناه مناسب شکایت دارند و گل و لای به درون خانه ها نفوذ کرده است.
به گفته الله‌‌وردی دهقانی، نماینده ورزقان در مجلس نهم، وضعیت تعداد بسیاری از خانه‌های مسکونی همچنان نامعلوم است.
با این وجود، علی نیک‌زاد، وزیر راه و شهرسازی ایران در حاشیه بازدید از روند بازسازی مناطق زلزله آذربایجان شرقی وعده تحویل یک هزار و ۵٠٠ واحد مسکونی به زلزله‌زدگان را داده است.

زلزله زدگان هنوز وام نگرفته باید قسط بپردازندگفته می‌شود کارگران و بنا‌ها به دلیل دستمزد کم، کار در مناطق زلزله‌زده را نیمه تمام‌‌ رها می‌کنند و می‌روند. این واقعیتی است که عباس فلاحی باباجانی، نماینده اهر و هریس آن را تایید کرده و گفته که ‌"خاتمه دادن به مشکلات مناطق زلزله‌زده نیازمند آوردن مصالح و کارگر به این مناطق است.این عضو کمیسیون عمران مجلس پیشتر هشدار داده بود که اگر تعداد گروه‌های پیمانکاری در مناطق زلزله‌زده افزایش ندهیم، با آمدن فصل سرما، مشکلات عمده‌ای به وجود می‌آید.
در همین حال نماینده ورزقان در مجلس نهم ۲۸ آبان‌ماه در سخنانی نسبت به نامناسب بودن وضع زلزله زده ها هشدار داد و گفت: "خرابی‌های ورزقان به قدری گسترده و حجیم است که هنوز همه حادثه‌دیدگان اسکان داده نشده‌اند و دولت تنها ۱۵ درصد از مسکن‌ها را آماده‌ و تحویل داده است. هنوز بسیاری از زلزله‌زدگان در زیر برف و سرما زندگی می‌کنند. 
وی همچنین به تارنمای قانون گفت:" دولت گفته بود سه سال به وام‌ها تنفس می‌دهیم. یعنی مردم تا سه سال هیچ مبلغی را لازم نیست پرداخت کنند اما هنوز مردم وام‌های تعمیری را دریافت نکرده‌اند که گفته شده باید قسط بپردازند. آنهایی که تعمیر کرده بودند نیز دوباره در زلزله اخیر خانه‌شان خراب شده و مشخص نیست چه طور باید حمایت شوند. خیلی‌ها هنوز وام نگرفته‌اند و دفترچه اقساط به آنها داده‌اند که از آخر آبان قسط‌ پرداخت کنند."
پیشتر خبرگزاری مهر در مهرماه سال جاری در مورد روند بازسازی از چند روستای زلزله‌زده نوشته بود که میزان خانه‌های ساخته‌نشده خیلی بیشتر از خانه‌های ساخته شده است و در مواردی هم تنها در مرحله پی‌کنی متوقف شده‌اند
ساقی لقایی، روزنامه نگار، در زمینه کمبودها در مناطق زلزله زده به جرس گفت: "مسئولیت ساخت و سازها در مناطق زلزله زده بر عهده بنیاد مسکن گذاشته شده و در واقع این سوال را باید از آنها پرسید که چرا ساخت و سازها کند پیش میرود. همین طور از مسئولانی که قول داده بودند دو ماهه کار بازسازی را تمام می کنند. نیروهای غیردولتی اجازه دخالت در امور ساخت و ساز را ندارند، مگر این که به صورت پراکنده و موردی از کسی حمایت مالی کنند و خودش مصالح بخرند و خانه ای را بازسازی کنند. آنها در مکان دیگری جز روستاها و زمینهای خود احساس صاحب خانگی نخواهند داشت و همین شور زندگی باقی مانده را هم از دست خواهند داد.
حمایت آنها از نظر ساخت و ساز، تامین بهداشت، مشاوره های روانی ویژه بحران و تامین مایحتاج ضروری آنها که همگی باید مبتنی بر آداب زندگی خود ِ آنها باشد، کمک بهتری است."

کابل‌های برقی و چادرهایی در آستانه سوختن

بلای زلزله در پی خود بلاهای غیرمنتظره دیگری را نیز به همراه داشته است. چنانچه در مهر ماه گذشته و با کاهش دما در مناطق زلزله‌زده و در پی استفاده از وسایل روشنایی و بخاری برقی، یک چادر در روستای زلزله‌زده قره‌جا واقع در شهرستان هریس دچار آتش‌سوزی شد.با سرایت آتش به دیگر چادر‌ها، ۱۰ چادر دیگر به‌طور کامل سوختند و از بین رفتند. در این حادثه یک پیرزن هفتاد ساله به نام تلی‌ناز نوروزی به‌خاطر سوختگی شدید، جان خود را از دست داد.
یکم مهرماه سال جاری نیز تعدادی از چادرهای زلزله‌زدگان در روستای شهسوار از توابع شهرستان هریس دچار آتش‌سوزی شدند.
لقایی در این زمینه می گوید: "سیستم روشنایی این مناطق از چند روز پس از وقوع زلزله، از طریق برق کشی موقت در چادرهای آنها تامین می شود. اما برای تامین گرما، به گمان من ایمنی بسیار مهم است. قرار دادن وسایل گرمایشی در چادر بسیار خطرناک هستند. چند مورد آتش سوزی در چادرها اتفاق افتاده که در نتیجه استفاده از بخاری برقی المنتی بوده است در حالی که باید زلزله زده ها هر چه سریع تر از چادرهای کم دوام و نامقاوم در برابر سرما انتقال داده بشوند و سیستم گرمایشی ایمنی برای آنها تامین شود."
در همین حال، چندی پیش برخی از منابع خبری گزارش دادند که در شهرستان ورزقان، یکی از شهرهای آسیب‌دیده در زلزله اخیر یک کودک دو ساله بر اثر سرمای شدید جان خود را از دست داده است.

دام هایی که بدون طویله رها شده اندشیوع بیماری‌های واگیردار و مشکلات ناشی از حیوان‌گزیدگی و حیوانات اهلی رها شده نیز از جمله مسائلی است که سلامت مردم این مناطق را تهدید کرده است.
وزیر بهداشت ایران، پیش از این در سخنانی فضاهای چادری را با وجود آن‌که برای جلوگیری از وجود مشکلات عفونت سمپاشی می‌شوند، فضای مناسبی برای ارائه خدمات ندانسته و گفته بود با توجه به این‌که چادر‌های مردم در مناطق زلزله‌زده نزدیک به هم هستند امکان ورود بیماری‌های واگیر،‌ وجود دارد. حتی مشکلات ناشی از حیوان‌گزیدگی و حیوانات اهلی رهاشده در منطقه، زلزله‌زدگان را تهدید می‌کند." 
به گفته دستجردی، بیشتر شکایت زلزله‌زدگان در مورد توالت‌ها و حمام‌های بهداشتی موجود در این مناطق است هر چند گروه‌های بهداشتی وزارت بهداشت نظارت کرده و گزارش‌ می‌دهند."
خبرگزاری مهر به نقل از یکی از اهالی چایکندی نوشته است، داروندار ما یکی پس از دیگری در معرض نابودی است؛ کودکانمان مریض می‌شوند و دام‌هایمان که اصلی‌ترین سرمایه تمام روستاییان است، در فضایی باز قرار گرفته‌اند و هر لحظه احتمال تلف شدنشان وجود دارد.
لقایی در ادامه سخنان خود به جرس می گوید:" وضعیت بهداشتی مردم در این مناطق پیش از زلزله هم مناسب نبود و شاید بتوان گفت با توجه به حساسیتی که این حادثه نسبت به این منطقه به وجود آورده در واقع بیشتر از قبل مورد توجه هستند و امیدوارم این روند، هر چند کند اما منجر به تغییرات و بهبود دائمی زندگی این افراد شود."
در شرایط کنونی نه بنیاد مسکن تامین تعداد کافی کانکس را بر عهده گرفته است و نه جهاد کشاورزی دغدغه ای برای نگهداری دام ها و احشام اهالی این مناطق دارد. به گفته محمود مظفر، رئیس سازمان امداد و نجات هلال احمر، روستائیان زلزله زده پتوی خود را روی گوسفندان می کشند، زیرا همچنان دام ها بدون طویله رها شده اند.

در این روزهای سرد و بارانی چادرها و خانه های نیمه کاره و کانکس های نمورو سرد در کنار تعداد اندکی احشام باقی مانده از زلزله همدم و مونس مردمانی شده اند که شرایط سخت ارسباران را به میهمانی پذیرفته و چاره دیگری جز تحمل و صبر ندارند.

فیروزه رمضانزاده

برگرفته از: جرس