Niyə KOÇƏRİLƏR İranda rəsmi və ciddi bir yerləri yoxdur?

چرا عشایر ،درکشو همواره بدون جایگاه رسمی و جدی بوده است؟

http://ghashghaietribe.persianblog.ir/post/159/

در نوشتار قبلی اشاره کردیم که عشایر گروهی هستند که هم در گذشته و هم در حال حاضر، در قانون اساسی ایران از قلم افتاده اند. و در این نوشتار به تاریخچه سازمان و تشکیلات دولت برای اداره عشایر از 60 سال پیش نگاه می کنیم، که چه فراز و نشیبی را طی کرده است و چگونه دست به دست گشته است و برای دیدن نتایج این کار به دو گزارش جدید در باره عشایر درج اشاره می کنیم و می بینیم که عاقبت این گروه، که همه از کم توقعی و مولد بودن آن سخن میگویند چه سرنوشت، ناخوش آیندی خواهند داشت.

الف: تاریخچه مدیریت و تشکیلات عشایر ایران 

1-  جامعه عشایری ایران در طول تاریخ پرفراز و نشیب کشور همواره نقشی انکار ناپذیر رادر حوزه سیاست و اقتصاد کل کشور ایفا نموده است و با توجه به نقش غیر قابل اغماض این جامعه، دولتهای گذشته هیچگاه نتوانستنداین قشر غیور و مولد را به حاشیه برانند، اما وجود ضعفهای متعدد در این دولتها باعث شده بود تا ساماندهی مناسب و قابل توجهی نیز تا بعد از انقلاب اسلامی در زمینه امور مربوط به عشایر صورت نگرفته باشد و همه ارگانهایی که در این زمینه شروع به فعالیت کرده بودند نیز دچار ضعفها و کاستی هایی بودند که بدون دستیابی به نتایج مفید و قابل توجه با دیگر ارگانها جایگزین می شدند.

2-  اولین ارگانی که در این زمینه تشکیل شد شورایی با نام شورای عشایری بود که در سال 1325 تاسیس شد و چون این شورا در انجام امور محوله اش ناکام ماند، در سال 1345 برای جبران این ضعف کمیته ای به منظور تدوین برنامه های عشایر در برنامه چهارم تشکیل شد، اما این کمیته هم تنها دو سال فعالیت داشت و در سال 1347 مسئولیت آن به دفتر آبادانی مناطق عشایری در وزارت مسکن و آبادانی سپرده شد.در سال 1351 این طرح هم تغییر نام یافت وتحت عنوان دامداران متحرک ایران، اجرای آن به وزارت کشاورزی و منابع طبیعی واگذار گردید.

3-  نهایتا در اسفند ماه سال 1353 سازمان دامداران متحرک با یک پشتوانه قانونی تشکیل شد که این سازمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ابتدا به مرکز عشایری ایران و سپس به سازمان امور عشایر تغییر نام یافت و همچنان به وزارت کشاورزی وابسته بود،

4-   تا اینکه در سال 1362 از این وزارتخانه جداشده و به وزارتخانه تازه تاسیس جهاد سازندگی پیوست. در مهرماه سال 65 تشکیلات شورای عالی عشایربه ریاست نخست وزیر و عضویت تعدادی از وزراء و نخبگان عشایری تشکیل شد و ارکان آن ازجمله دبیر خانه شورا، شوراهای عشایر 20 استان عشایر نشین و کلیه شهرستانهای عشایری شروع به کار کردند و این روند پس از ادغام وزارتخانه های جهاد سازندگی و کشاورزی هم ادامه یافت و سازمان امور عشایر با حفظ شکل قبلی خود به فعالیت ادامه می دهد.[1]

ب: نگاهی به حاشیه نشینی عشایر

به گزارش خبرگزاری فارس از شوشتر، معاون فرماندار شوشتر عصر امروز در شورای عشایر این شهرستان اظهار داشت:

توجه به مشکلات عشایر می‌تواند تاثیرات بسیار زیادی در زندگی این افراد در حاشیه شهر‌ها داشته باشد.  هوشنگ محمد‌پور گفت: جامعه عشایری افرادی مفید، موثر، مولد و کم توقع هستند که با حداقل امکانات زندگی، بخشی از نیازمندی‌های جامعه را تأمین می‌کنند.

وی در ادامه گفت: حدود شش ماه از سال 3 هزار و500 خانه‌وار عشایر در اطراف شهرستان شوشتر سکونت دارند که یک‌هزار خانوار آن تحت پوشش امور عشایر استان خوزستان 2هزار و 500 خانه‌وار دیگر نیز تحت پوشش امور عشایر استان چهارمحال بختیاری هستند.

شورای عشایر شهرستان شوشتر با اشاره به اقدامات انجام شده برای رفع مشکلات عشایر در حاشیه شهرها گفت: برای رفع این تعداد خانوار در حاشیه شهر نیازمند اقداماتی بسیار سریع و برنامه‌ریزی جامعی است که باید در تدوین این برنامه تلاش شود.

محمد‌پور تاکید کرد: عشایر در انقلاب اسلامی تاثیر بسیار زیادی داشته‌اند و در شرایطی نیز در پیروزی برخی از عملیات‌های دفاع مقدس نقش این افراد غیر قابل انکار است.

وی افزود: در حال حاضر یکی از پروژه‌های مهم سازمان امور عشایر کشور با اعتبار 20 میلیارد ریال در شهرستان شوشتر به منظور اسکان عشایر منطقه در حال ساخت است و با تکمیل این محل پرو‍‍ژه حدود 500 خانه‌وار اسکان خواهند یافت.  معاون فرماندار شوشتر در ادامه به موضوعات مختلف جامعه عشایری از جمله اسکان، تأمین ارزاق و مایحتاج آنها، تأمین علوفه دام عشایر، پیگیری مسائل بهداشتی و درمانی این جامعه مولد، تآمین امنیت و آموزش عشایر پرداخت.  وی با اشاره به تاثیرات خشکسالی در زندگی عشایر گفت: خشکسالی در زندگی عشایر تاثیر بسیار زیادی داشته است و باید در شرایط کنونی با دور اندیشی در بیمه دام برای سال‌های آینده برنامه‌ریزی کرد.[2]

ج- نگاهی به وضعیت فعلی آنان

1-    به ماموریت رفتن عشایر !!!

پنجمین جلسه شورای عشایری استان اصفهان به ریاست استاندار اصفهان و با حضور مدیران و رؤسای دستگاههای ذیربط و فرمانداران شهرستانهای عشایری در پنجم مرداد ماه در محل استانداری برگزاری شد.

به گزارش روابط عمومی امور عشایر اصفهان، استاندار اصفهان در این جلسه اظهارداشت: این جلسه قرار بود در یکی از مناطق عشایری و با حضور عشایر تشکیل شود که متأسفانه به دلیل مأموریت های پیش بینی نشده این امکان فراهم نشد. وی ضمن قدردانی از زحمات کارکنان امور عشایر استان، از دستگاه های اداری استان خواست مساعدت و همکاری بیشتری با مدیریت امور عشایر استان در راستای خدمات رسانی به عشایر استان داشته باشند.

در ادامه این جلسه ، مدیر امور عشایر اصفهان در سخنانی گزارشی از نتایج آمار و اطلاعات سرشماری سال 87 عشایر کوچنده کشور به استاندار و اعضاء شورا ارائه نمود و با توجه به افزایش جمعیت عشایری استان خواستار برنامه ریزی و توجه بیشتر به ساماندهی عشایر استان شد.

بر اساس این گزارش ؛ در پایان جلسه مقرر شد: مبلغ چهار میلیارد ریال اعتبار از طریق نهضت سواد آموزی و معاونت برنامه ریزی استان برای سواد آموزی عشایر استان اختصاص یابد. همچنین مقرر شد اعتبار مورد نیاز آسفالت جاده گرم آباد به چشمه رحمان در شهرستان سمیرم به طول 25 کیلومتر و جاده هرنجان به گرموک به طول 32 کیلومتر توسط معاونین عمرانی و برنامه ریزی استانداری و اداره کل راه و ترابری استان تأمین گردد و همچنین مبلغ سه میلیارد ریال اعتبار از طریق ستاد حوادث غیر مترقبه استانداری در خصوص بیمه فراگیر دام های عشایر استان در اختیار صندوق محصولات کشاورزی قرار گیرد. [3]

3- حجم اعتبارات تخصیصی

مدیرکل امورعشایر آذربایجان شرقی در مورخه 20/8/88 با حضور سی خبرنگار مطبوعات و رسانه های استانی و فرااستانی و نمایندگان خبرگزاریها و صدا و سیما در یک نشست خبری به سئوالات آنها پاسخ دادند .

مهندس آل هاشم ضمن ترسیم سیمای عشایر استان ، پتانسیل و توانمندیهای عشایر استان را خوب و ارزشمند ارزیابی کردند . در عین حال برای حفاظت و حمایت از این اقشار تولید کننده و محرومیت حاکم بر مناطق عشایری و حجم فعالیت بالای امور عشایر ، اعتبارات تخصیصی را ناچیز و ناکافی دانست و خاطر نشان کرد این مهم با پیگیری مستمر از مجموعه های ذیربط انشاا... به زودی بهبود می یابد .!!!

وی افزود : بحمدا... ما در راستای مرتفع سازی مشکلات پیش رو با استانداری و فرماندارها وسایر ارگانهای وظیفه مند استانی و شهرستانی هماهنگی لازم بعمل آورده ایم .

گفتنی است اکثریت قریب به اتفاق خبرنگاران اخبار این نشست خبری را از طریق خبرگزاریها ، سایت ها ، مطبوعات ، روزنامه ها و هفته نامه ها مخابره کردند .[4]

د- توضیحات ما:

1-  در بند الف می بینیم که علاوه بر حاشیه نشینان عشایر که در حال حاضر در کنار شهر  مشکلات فراوانی ایجاد کرده اند در سال آینده نیز 500 خانواده  عشایر به حاشیه نشینان شهری تبدیل خواهند شد!!

2-  در بند ج 1 نیز می بینیم که قرار بوده است که شورای عشایر در یکی از مناطق عشایر تشکیل شود، که به علت ماموریت رفتن عشایر( چون بقیه اعضاء غیر عشایری همه در جلسه حضور داشتند)، این جلسه بدون حضور آنان تشکیل شده است. این جلسات که تنها مجریان در آن شرکت دارند، بدون حضور خدمت گیرندگان معلوم است که چقدر دقیق و کارساز است.

3-  اعتبارات اختصاصی ناکافی است و به حمدالله با پی گیریهای انجام شده،(به زودی) حل خواهد شد و خبرنگاران نیز این مهم را منتشر کردند.!!

و اما چرا وضعیت عشایر در ایران چنین شده است،

  1- مدیریت متزلزل در سازمان های دولتی و عدم آشنایی دولت مردان و برنامه ریزان به زندگی ، نیازها و ارزش و اهمیت این گروه یکی از دلایل اصلی نا به سامانی این گروه از مردم ماست.

2-، تشخیص دهنده نیازها، برآورد اعتبارات، اجرای برنامه ها، نظارت بر این برنامه ها و نظارت ها، همه و همه به عهده دولتیان است، برخلاف شهرنشینان که نمایندگانی در مجلس دارند که این امور را با دولتیان حداقل مذاکره و هماهنگ می کنند، و در برابر کمبودها، کم کاری ها و مشکلات، صدای مردم را به سمع مردم و دولت می رسانند، عشایر فاقد این وسیله هستند و هیچ کس از طرف آنان حرفی و سخنی ندارند به همین دلیل قصورها، بی توجهی ها و کم کاری ها پوشیده است و دستگاه ذیربط در مقابل این مردم مسئولیتی ندارد. و در هیچ یک از شوراهای عشایر ، از میان مردم عشایر کسی در آنها حضور ندارند.

3-شورای محلی عشایر که قانون آن چند سالی است تصویب شده است، هیچگاه به اجرا گذاشته نشده است، و در این میان همه شهرها شورا دارند، روستا شورا دارد، استان شورا دارد، کارگران شورا دارند، اما برای عشایر هنوز حتی این حق قانونی به رسمیت شناخته نشده است.

4-باید اضافه کنم که همه سازمان های عشایری در استان ها در تارنمای خود، نظر سنجی نظام تکریم دارند و از عشایر می خواهند که با استفاه از رایانه های خودشان که در میان دره ها، کوه ها و دشتها گشترده هستند از طریق باد و باران و رعد و برق آسمانی با سرعت مافوق سوت کار می کنند، در این نظر سنجی شرکت کنند و از خدمات این سازمانهای خدمتگزار یک ارزیابی بکنند که انشاء الله آن ها را خدمت خودشان یاری نمایند.

چرا دست اندر کاران عشایر زحمت شناسایی نیازها، مشکلات، راه های برون رفت از این گرفتاری ها را جدی نمی گیرند؟ و کاری صورت نمی دهند؟ برای این که دستی از دور بر آتش دارند.

سوختن به تماشا نمی شود == دستی بر آتش گیر تا بدانی چه می کشم.

به امید روزی که همه کارهای کشور ما به کاردانان سپرده شود.

---

[1]  به نقل از تارنمای سازمان امور عشایر بوشهر [2] منبع: خبرگزاری فارس 25/8/1388

[3]  -سازمان امور عشایرنوشته شده در بیست و هفتم مرداد ماه 1388

[4] وب سایت اداره کل امور عشایر استان آذربایجان -