Qum təpə yox olmaq üzərə

قوم تپه یوخ اولماق اوزره

     ایکی ایل اؤنجه «قوم تپه یوخ اولماق تهلوکه سینده» آدلی بیر مقاله ده قوم تپه نین یوخ اولماق تهلوکه سینده اولدوغونو اوخوجولارا سؤیله یرک، دوغا سئورلر باشدا اولماقلا یئتگیلیلری ده اویارمیشدیم. آدی گئدن مقاله نئچه- نئچه درگی، سایت و بلوگدا باسیلیب یاییلدی. آنجاق بونلارین سونوجو نه ایدی؟

     سون واختلار ایچیمده دویدوغوم قورخویا  باخمایاراق قوم تپه یه گئتمه یه قرار وئردیم. او گون، همین قورخو دویغوسو قوم تپه یه یاخینلاشدیقجا آرتیردی. بو قورخو اونجا دا یئرسیز دئیلدی. آخی اوشاق دا بیلیر، کیچیکلی- بؤیوکلو یوک ماشینلارینین باسقیسنا معروض قالان کیچیک بویوتلو بیر چؤلون باشینا نه گله بیلر. نهایت گئدیب قوم تپه یه چاتدیق. گؤردویوم گؤرونتویه اینانمیردیم. دونوخوب یئریمده قالمیشدیم. ائله بیل تالانچیلار- دوغا دوشمنلری، ایشلرینی یاخشیجاسینا یئرینه یئتیرمیشدیلر. زاواللی قوم تپه سون نفسلرینی چکیر، سون گونلرینی یاشیییردی. هله ده قوملار، سون قوملار داشینماقدا ایدی. هله ده یوک ماشینلاری لودرله دولدورولوب منه بللی اولمایان یئره داشینماقدا ایدی.

     دوغرودان دوغرویا قوم قیتلیغیدی! یوخسا سورومسوز اینسانلار سوروملولار سوسدوقدا، کیشیسل قازانجلاری و بیر آز راحتلیقلاری اوچون هئچ بیر ایشدن چکینمیرلر. حتی بو قازانج و راحاتلیغین باهاسی اونلارین سویونو ایچدییی، چؤرینی یئدییی، قوینوندا- قوجاغیندا بویا- باشا چاتیب، بسله ندییی یورد- یووالارینین داغیلماسی اولسا دا بئله.

     چوخ اوزگونلوکله دئمه لییم؛ آرتیق بوگون بیر تهلوکه دن سؤز گئتمیر و آرتیق 6 کیلومتر کوادراتلیق قوم تپه دن دانیشا بیلمه ریک. بوگون من جان اوسته اولان، سون گونلرینی یاشایان، کیچیلیب- کیچیلیب شیریخ بیر قوملوغا دؤنوشن قوم تپه دن دانیشیرام. نه یازیق کی، یازماقدان باشقا بیر زاد الیمدن گلمه دی و گلمیر و نه یازیق کی، گؤردویوم گئدیشله، قوم تپه ایله ایلگیلی اوچونجو یازینی یازا بیلسم چوخ گومان کی، باشلیغی «قوم تپه آنیلارا قوووشدو» کیمی بیر باشلیق اولاجاق.

Xocalı soyqırımı

 

خوجالی سوی قيريمی


كؤچوروب دوزنله ين: محمدرضا خيري فام

     قاراباغ ساواشی سيراسيندا 1992- جی ايل فئورال آيی نين 25 دن 26 سينا كئچن گئجه ده، 1991-جی ايلدن قوشاتيلميش (موحاصره اولان) خوجاليدا آذربايجان تاريخينده اولان ان دهشتلی جينايتلردن بيريسی باش وئردی. او گئجه سيلاحلی ائرمنی لرله ياناشی، چوخو ائرمنی لردن عيبارت اولان ساوتلر بيرلييی (شوروی) دؤنميندن خانكندی شهرينده يئرله شن روسيانين 366-جی موتوآتيجی (مكانيزه) آلايی خوجالی شهرينی يئرله بير ائتميشلر.

     خاتين، ليديستا و اوردور سوی قيريملاری كيمی خوجالی فاجيعه سيده  چاغداش تاريخيميزده اولان قورخونج اولايلاردان بيريسيدير....


 

ادامه نوشته

Yağış törənəi

 

یاغیش تؤرنی


 محمدرضا خیری فام

     قوراقلیق ایللرینده، بیناب شهرینده گؤزونو گؤیه تیکن اینسانلارین اومودلاری کسیلدیکده، اونلار یاغیش آشی بیشیرمه لی اولدوقلارینی دوشونوردولر.

     محله قادینلاری هره سی بیر قاب ایله قاشیق گؤتوره رک بیر یئره توپلاشیب، محله کوچه لرینده قاشیقلا  قابین آلتینا ووراراق....

    

ادامه نوشته

آیا تئوری «تکامل انواع» هزار سال پیش از داروین توسط یک دانشمند ترک ارائه نشده بود!

آیا تئوری «تکامل انواع» هزار سال پیش از داروین توسط یک دانشمند ترک ارائه نشده بود!

(«بیرونیسم» یا «داروینیسم»؟!)

 

حسین فیض الهی وحید (دارای دکترای افتخاری)

     چارلز داروین زیست شناس مشهور در سال 1809 میلادی در انگلستان چشم به جهان گشود. او بعد از طی مراحل رشد و مسافرتهای بسیار در اطراف و اکناف جهان منجمله در آمریکای جنوبی و جزایر غربی اقیانوس آرام و جمع آوری نمونه های بسیار از انواع نباتات و حیوانات و سنگواره های آنها عاقبت تئوری تکامل انسان را در سال 1859 ارائه کرد.

     بر اساس تئوری تکامل که در کتاب معروف «بنیاد انواع» به چاپ رسیده است، موجودات جهان دارای اصل واحدی بوده و تمام آنها از تکامل همدیگر حاصل شده اند. حیوانات طبق قانون «تنازع بقاء» و «انتخاب طبیعی» و «بقای اصلح» راه کمال را می پیمایند. مفهوم ساده و عوام الفهم و رایج این تئوری در مورد انسان آن است که انسان از تکامل میمون بوجود آمده است!...

ادامه نوشته

Türk ellərində noruz bayramı

 تورک ائللرینده نوروز بایرامی

محمد رضا خیری فام

     اسکی چاغلاردان یئرین نفس آلیب دوغانین (طبیعت ین) اویاندیغی گون، یعنی گئجه ایله گوندوز برابر اولدوغو، یازین بیرینجی گونو، تورک ائللرینده بایرام و شنلیک گونلریندن اولوب. دوغالدیر کی، یاشاملاری بوتونلوکله دوغایا باغلی اولان اولو ننه- بابالاریمیزا یازین گلمه سی، دوغانین چیچک لنمه سی و یئرین ایسینمه سی بؤیوک بیر تهلوکه دن قورتولماق و یئنی بیر یاشامین باشلانیشی آنلامیندا ایمیش. بئله لیکله اونلارین شنلیک و سئوینجلری و او گونلری بؤیوک بیر بایرام کیمی دیرلندیرمه لری چوخ دوغال ایمیش....

ادامه نوشته

تأملی درباره‌ی زبان‌ها و موقعيت زبان تركی

 

تأملی درباره‌ی زبان‌ها و موقعيت زبان تركی


دکتر حسین محمدزاده صدیق (دوزگون)

تعريف زبان:

      زبان يك دستگاه به هم پيچيده‌ای است كه ميان انسان‌ها تفهيم و تفاهم ايجاد مي‌كند. زبان‌شناسان آن را وسيله‌ی انسيت و سيستم مفاهمه ميان انسان‌ها نام داده‌اند. اما از آن جا كه ميان ديگر جانداران و گياهان نيز دستگاه‌های مرئی و نامرئی مفاهمه وجود دارد، نمي‌توان تعريف زبان را به سيستم مفاهمه ميان انسان‌ها محدود كرد. به سبب اسرار خفته و نامكشوف در اين دستگاه به هم پيچيده، هنوز زود است كه بشر تعريف كاملی از اين پديده‌ی طبيعی و اجتماعی به دست دهد. به هر انجام، امروزه زبان را حاصل و قالب انديشه‌ی انسانی، حاصل تكامل اجتماعی و حاصل انسان و اجتماع و روابط متقابل آن دو می‌دانند كه نماد موقعيت و ارزش آدمی در جهان است....

ادامه نوشته

Azərbaycan xalq çalğı alətləri


 

 آذربايجان خالق چالغی آلتلری

توپلایان: محمدرضا خیری فام   

     آذربایجاندا اوزاق کئچمیشلردین، چئشیدلی چالغی آلتلرین اولدوغونو بلگه لردن اؤیرنیریک. کلاسیکلرین یاپیتلاری، اورتا عصر موسیقیچیلرینین یازیلاری، رساملارین چکدیکلری مینیاتورلر، داش چکیدلری، یوردوموزو گزمیش سیاحلارین گونده لیکلری و موزئی کوللئکسیالاری واختی ایله آذربایجاندا 90- ا یاخین چالغی آلتین قوللا نیلماسینی گؤستریر.  

     "دده قورقود" کیتابیندا چالغی آلتلرينه داير بیلگیلر وار. کیتابدا زورنا، قوپوز و ناغارا کيمی آلتلرين آدی چکيلميشدير. نیظامی، خاقانی، فوضولی و نسيمی کیمی سؤیچولریمیزین سؤیلرینده (شاعیرلریمیزین شعرلرینده) ده خالق چالغی آلتلرينين آدلاری چکيلميش، مينياتور مکتبی رساملارينين یاپیتلاریندا ايسه اونلارين گؤرونتولری وئريلميشدير. کلیبر شهرینین یاخینلیغینداکی ... کندینده اولان مزار داشلارینا تای آذربایجانین چئشیدلی بؤلگه لرینده داش اوزرینده قازیلمیش چالغی آلتلری گورونور....

ادامه نوشته

توروکی های باستان آذربايجان

 

 توروکی های باستان آذربايجان

نویسنده: مرحوم عادل ارشادی فر

     مهم ترين سند تاريخی منهای داده های زبانشناسی تطبيقی كه تاكنون در اثبات بومی بودن ترك های آذربايجان ارائه شده است، وجود نام «توروكی» در اسناد آشوری و اورارتويی از آغاز سده چهاردهم تا اوايل هزاره اول قبل از ميلاد است.....

ادامه نوشته

Azıx mağarası

آزیخ ماغاراسی

یازار: پروفسور عاریف موصطفی یئو

کؤچوروب دوزنله ین: محمدرضا خیری فام

     آزیخ اینسانی یئر کوره سینین ان اسکی ساکین لریندن بیری، واختی ایله ایندی آذربایجان کیمی تانینان توپراقلاردا یئرله شمیشدی.

     بو آذربایجانین ان گیزلی ساخلادیغی گیزدیر (سیردیر). آذربایجان یاخود دا کئچمیش سووئتلر بیرلیییندن (شوروی) قیراقدا بو گیزی بیلن چوخ آزدیر....

ادامه نوشته

Əbülqasım Nəbati

 

حکیم ابوالقاسیم نباتی

توپلایان: محمدرضا خیری فام

     نباتی تاخما آدی ایله آذربایجانین اولدوز دولو گؤیونده پارلایان سید ابوالقاسیم، قمری 1191- جی (میلادی 1812) ایل آذربایجانین قاراداغ بؤلگه سینده، خان آرازین قونشولوغوندا اولان" اوشتیبین" کندینده آنادان اولور. نباتی نین سؤیلرینده نباتی ایله یاناشی مجنون، مجنون شاه و خان چوبان کیمی تاخما آدلارا دا راستلاشیریق. آنجاق سؤیچو، نباتی تاخما آدی ایله اونله نیب، باشقالاری ایسه کوتله نین سؤیچویه وئردییی تاخما آدلاراولمالیدیرلار....

ادامه نوشته

 آذربایجان مهد ورزشهای المپیك باستانی یونان

 



                                    آذربایجان مهد ورزشهای المپیك باستانی یونان
ا
صغر رشتبری

     رقابتهای ورزشی المپیك یكی از معتبرترین و باشكوهترین مسابقات ورزشی جهان بشمار می‌آید كه هر 4 سال یكبار در كشورهای مختلف جهان برگزار می‌شود. براساس نوشته مورخان « اولین المپیك باستان در سال 776 قبل از میلاد به افتخار زئوس zeus ( خدای اساطیری یونان) در الیمپیا Olympia در یونان برگزار گردید و این مسابقات به طور مرتب تا سال 392 پس از میلاد ادامه داشت و بر این روال جمعا 293 دورة آن برگزار گردید....

ادامه نوشته

Kolenel Pesyan

کلنل پسیان

محمدرضا خیری فام

     تبریزلی کلنل محمد تقی خان پسیان1309- دا (1273- جو گونش ایلی) تبریزین سیرخاب محله سینده آنادان اولور. اونون باباسی روستم بی 1343- جو ایلین ساواشیندان سونرا، بو گون ائرمنی تاپداغیندا اولان قاراباغدان تبریزه کؤچور. کیچیک یاشلی محمد تقی 1317-دن 1323- جو ایله دک اؤنجه ائوده، سونرا ایسه تبریزین لوقمانیه اوخولوندا فارس، عرب و باشقا یابانجی دیللرده ائییتیم آلیر....    

ادامه نوشته

Sinirli şonistlər durdurulmalıdırlar

  

سینیرلی شونیستلر دوردورولمالیدیرلار

 

     سایین اوخوجولار! هر زاد بلوگوما قویدوغوم سون یازیدان (بنای پاسارگاد مقبره کوروش نیست) باشلادی. بو یازینی بلوگوما قویدوقدان نئچه گون سونرا گئجه چاغی ائوه دؤندوکده باخیشلاری (کامئنتلری) کونترول ائتمک اوچون اینترنئته باغلانیب بلوگوما گئتدیم. سون کامئنتده چوخلو سؤیوشلر یازیلمیشدی، هم منه هم ده اولوسوموزا. بو کامئنتلری سیلمک اوچون بلاگفایا گئتدیم آنجاق ائله بیل کی او اونورسوز(شرفسیز) فاشیست هله ده سویومامیشدی....

ادامه نوشته

بنای پاسارگاد مقبره كوروش نيست !

   

    بنای پاسارگاد مقبره كوروش نيست !

    حسن راشدی 

     چندي پيش در وبلاگي ‘ تصوير فردي به نمايش گذاشته شده بود كه براي اظهار بندگي به كوروش  سر سلسله هخامنشيان ‘  به پاي مقبره اي كه به نام وي در پاسارگاد منسوب است ‘ افتاده و بر خاك آن سجده مي كرد ! و اين در حالي است  كه  بنايي كه به نام مقبره كوروش در پاسارگاد مشهور  است نمي تواند  قبر كوروش هخامنشي باشد....

ادامه نوشته

Türklərin 12 heyvanlı təqvimi

 Chinese Zodiac Calendar

تورکلرین 12 حئیوانلی تقویمی

عادل شاهوئردی 

سیدجلال الدین تهرانی چاغداش منجّم و محقّق، 12 حئیوانلی تقویمی «تقویم ترکی غازانیه » آدلاندیریر و  قازان خانین  ایراندا سلطنته یئتیشدییی ایلدن بری بو  تقویمین ایران خالقلاری آراسیندا رایج اولدوغونو وورغولاییر

دونيانين ان اسکی و آدليم ، عين‌ حالدا دولاشيق و چتين اوسلوبلارلا حاضيرلانان ايل سايارلاريندان بيريسی‌ده 12 حئيوانلی تقويمدير ....

 

ادامه نوشته