نقدی بر عملکرد داوران لیگ برتر

سه شنبه, 28 مهر 1388 ساعت 19:51

تراکتورسازی در لبه تیغ داوری های مسئله دار حاکم بر فوتبال ایران

آرتان آرمان

داستان داوری بازیهای لیگ برتر ایران مثنوی صد من کاغذ شده است و هر فصل این داوری نامه قطورتر و قطورتر شده و آه و فغان و افسوس تیمهای شرکت کننده در این ماراتن نفسگیر سر به آسمان ساییده و بدون دستیابی به کیفیت و استانداردی در خور لیگی که عنوان حرفه ای را با خود یدک می کشد مسابقات به نقطه انتهایی خود رسیده و حکایت هر سال دریغ از پارسال مصداقی عینی در بازیهای لیگ برتر پیدا می نماید گویی که داوری فوتبال به عنوان یکی از تأثیرگذارترین بخشهای یک مسابقه هرگز نخواهد توانست آرامش و عدالت را در فوتبال کشور برقرار نماید.

در همه جای دنیا نقش داوران در چگونگی شکل گیری نتایج مسابقات فوتبال اجتناب ناپذیر است و بعد از هر مسابقه حرف و حدیث های فراوانی در مورد داوری بازی بمیان آمده و قضاوت بازیها همواره در کانون توجه رسانه ها و مطبوعات قرار می گیرد. فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) تلاش می نماید که با فرستادن مدرسان خود به کشورهای مختلف و برگزاری کلاسها، سمینارها، کارگاه های آموزشی گوناگون و ... کیفیت برگزاری مسابقات را افزایش داده و آن را به لحاظ کمی و کیفی به سطح استاندارد -نه لزوماً ایده آل- نزدیک نماید اما به رغم همه ادعاهایی که در کشور ما در رابطه با افزودن بر کیفیت داوری مسابقات فوتبال می شود داوری بازیها نه فقط از سطح استاندارد، بلکه از سطح متوسط نیز فرسنگ ها فاصله داشته و مکرراً مشاهده می گردد که در پایان بازیهای فوتبال تیمی شادمان از نتیجه بدست آمده زمین بازی را ترک نموده و تیم مقابل مغموم و نالان از وضعیت داوری به امید روزهایی بهتر و داوری کم اشتباه تر پای به مسابقات آینده می گذارد ولی قصه همان است و حکایت همان و دوباره روز از نو و روزی از نو.

کمیته داوران فدراسیون فوتبال با گارد گرفتن بر علیه منتقدان همواره حق را به جانب خودش نگه داشته و رئیس این کمیته بارها با بیان اینکه فدراسیون فوتبال با منتقدان به داوری برخورد خواهد نمود و یا ریشه معترضان به داوری باید خشکانده شود به قدرت نمایی در مقابل ناراضیان پرداخته است. در فصل کنونی فدراسیون فوتبال با اضافه نمودن تبصره ای به قرارداد بازیکنان فوتبال تلاش نموده است از اعتراض آنان به داوران کاسته و به عبارتی دست خود را برای حمایت از داوران بازتر نگه دارد اما به رغم تمامی این ادعاها و اقدامات که بعضاً بازتاب رسانه ای زیادی نیز پیدا می نماید داوری فوتبال ایران در وضعیت بغرنجی قرار داشته و این سؤال را به ذهن علاقمندان فوتبال متبادر می نماید که چرا وضعیت داوری مسابقات هر سال بدتر و بدتر می شود؟

فوتبال ورزشی جذاب و پرطرفدار بوده و ناگفته پیداست که با پیش آمدن اشتباهات فاحش و غیر قابل اغماض زیبایی آن نیز از بین رفته و تأثیرات روانی خیلی مخربی بر روی هواداران تیمها نهاده می شود. سؤالی که پیش می آید این است که اشتباهات داوری تا چه حد مجاز است؟ بعد از هر بازی داورانی که مرتکب اشتباهات تأثیرگذار در نتیجه بازیها شده اند محروم می گردند ولی علیرغم همه این جرایم و مجازات ها فوتبال ایران ضربات سنگینی از وضعیت داوری می بیند. ارتکاب خطاهای آشکار توسط داوران چنین پرسشهایی را در ذهن هر علاقمند فوتبال پدید می آورد که فدراسیون فوتبال بر مبنای چه اصول و شاخص هایی داوران را برای بازیهای مختلف چینش و گزینش می نماید؟ آیا داوران انتخاب شده توانایی قضاوت قابل قبول در همه شرایط و در هر نوع جو ورزشگاههای کشور را دارند؟

در داوری فوتبال ایران هنوز این مشکل کوچک که توپ به دست خورده یا دست به توپ حل نگردیده است. بعد از بازیها کارشناسان داوری چگونگی قضاوت بازیها را مورد کنکاش و موشکافی قرار داده و در اغلب موارد نیز بر اشتباهات داوران مهر تأیید زده می شود ولی با اینحال فوتبالدوستان شاهد افزایش کیفیت داوریها نیستند. معمولاً داوران با ارائه دلایل و توجیهات گوناگون اشتباهات خود را انکار نموده و در نقطه مقابل نیز بر وجود این اشتباهات اصرار ورزیده می شود و هیچ کدام از طرفین نیز از موضع خود عقب نشینی ننموده و بهیچ وجه کوتاه نمی آیند. این گفته که اشتباهات داوری گریزناپذیر بوده و جزو لاینفک بازی فوتبال می باشد به کرات شنیده شده و در این آشفته بازار برخی از تیمها منتفع شده و دیگرانی که متضرر گردیده اند فریادشان ره به هیچ جایی نمی برد. جوانی و بی تجربگی و بکارگیری روش آزمون و خطا جهت مجرب نمودن داوران جوان سبب پدید آمدن بحثها و حواشی زیادی شده و از این رهگذر فوتبال ایران خسارات بیشماری را متحمل می شود.

در فصل کنونی یکی از تیمهایی که از اشتباهات داوری ضربات جبران ناپذیری متحمل شده است تراکتورسازی آذربایجان می باشد. حضور این تیم در لیگ برتر شور و حرارت خاصی به آن بخشیده و در روزهای اخیر با برگزاری مسابقه sms در برنامه پربیننده نود هواداران آن عنوان پرشورترین هواداران فوتبال کشور را به خود اختصاص داده اند و با استقبال کم نظیری که طرفداران این تیم در شهر تبریز و سایر شهرها از آن به عمل آورده اند اندک اندک این ادعا که این تیم پرهوادارترین تیم کشور نیز می باشد شکلی رسمی به خود گرفته و تمامی شواهد و قراین نشان از پتانسیل عظیم هواداری آن دارد. در 12 هفته ای که لیگ برتر ایران پیموده است به استناد نظر کارشناسان داوری، تیم تراکتورسازی در بیشتر بازیها متضرر گردیده و بارها برد این تیم به کمک داوران با باخت و یا تساوی عوض شده است. طبق مستندات در 9 بازی این تیم داوران اشتباهات آشکاری را مرتکب شده اند که نتیجتاً حداقل 6 و حداکثر 12 امتیاز از آن سلب شده است که با در نظر گرفتن امتیاز تیم صدر جدول که روی عدد 23 ایستاده است به سادگی می توان اهمیت داوری های مسئله دار را در موقعیت کنونی این تیم در جدول رده بندی مورد تأمل قرار داد. حتی در بازیهای با برد پشت سر گذاشته شده توسط این تیم نیز چنین اشتباهاتی آن را عذاب داده و بارها آن را تا مرز از دست رفته دیدن پیروزی اش برده است. یداله جهانبازی داور بازی تیمهای تراکتورسازی و ملوان که یک پنالتی ناحق را تقدیم ملوان نموده و بازی برده تراکتورسازی را به تساوی کشاند و همچنین سعید بخشی زاده داور بازی تیمهای تراکتورسازی و سپاهان که نقش ویژه ای در اهدای 3 گل به سپاهان داشت از زمره داوران بازیهای این تیم می باشند که تابحال از سوی کمیته داوران محروم گشته اند جالب توجه است که یداله جهانبازی که در طی 20 قضاوت خود در فصل کنونی فقط یک پنالتی گرفته بود و کلاً داوری است که به ندرت پنالتی می گیرد یک ضربه پنالتی به نفع تیم ملوان اعلام نمود که بعداً مشخص گردید که اشتباه بوده است و اگر دقت و توجه بیشتری مبذول می گردید مطمئناً برخی از داوران بازیهای دیگر این تیم نیز شایسته محرومیت بودند. این تیم که 8 سال تلخ و پرالتهاب را در لیگ دسته اول سپری نموده است انگیزه های زیادی جهت اثبات شایستگی های خود دارد ولی همواره مانعی به نام ناداوری و اجحاف در حق خود را پیش روی خود دیده است. بارها ضربات پنالتی این تیم که در تحلیل های کارشناسی برنامه نود نیز درست بودن آنها مورد تأیید واقع گردیده نادیده گرفته شده و همان تحلیلها اشتباه بودن ضربات پنالتی در نظر گرفته شده بر علیه آن را نیز تصدیق نموده اند.

به دیل ساختار قطبی حاکم بر فوتبال ایران معمولاً به غیر از تیمهای سرخابی تیمهای دیگر در کانون دید رسانه ها قرار نداشته و تحلیل بازی تیمهای پرسپولیس و استقلال بیشترین توجه را به خود مصروف و معطوف می دارند چنین رویکردی سبب در حاشیه قرار گرفتن تیمهای دیگر شده و در نتیجه خسارات تحمیل شده به آنها نیز چندان در معرض دید عموم قرار نمی گیرد. در برنامه پرطرفدار نود سرخابی ها بیشترین زمان را بخود اختصاص داده و جزئی ترین و بی اهمیت ترین موضوعات مربوط به آنان نیز بزرگنمایی و در زیر ذره بین قرار می گیرد. این برنامه نبودن صندلی برای مترجم کرانچار سرمربی پرسپولیس در اتاق کنفرانس و یا ترک نیمکت استقلال توسط وحید طالب لو دروازه بان استقلال را چنان با حساسیت دنبال می نماید که انگار مهمترین مسائل فوتبال ایران همین موارد می باشند. در این برنامه برای مصاحبه با دروازه بان دوم تیم استقلال چندین دقیقه زمان صرف می گردد اما در مقابل بیان می گردد که برای فراز کمالوند سرمربی تیم تراکتورسازی که میلیونها هوادار در داخل و خارج کشور دارد زمانی نداریم!. موشکافی افراطی این برنامه در مورد پشت پرده ها و حواشی فوتبال ایران آن را به سمتی سوق می دهد که ثمری برای فوتبال ایران ندارد و سایر برنامه های رسانه ملی نیز در پرداختن به مسائل کم اهمیت دست کمی از این برنامه ندارند. ساختار ضعیف فوتبال ایران سبب می گردد که گاهاً برنامه نود در مهمترین تصمیمات فوتبال کشور نیز دخالت نموده و حتی در بیشتر موارد تصمیمات کلان فوتبال کشور نیز با مسیردهی توسط این برنامه اتخاذ گردند و در چنین وضعیت نابرابری طبیعی است که تیمهای مردمی و پرطرفدار کشور با دور شدن از کانون توجه رسانه ها به فراموشی سپرده شده و سر از ناکجاآباد دربیاورند.

در بازی تیمهای استیل آذین و تراکتورسازی که به لطف داور و با تقدیم یک ضربه پنالتی به تیم استیل آذین در دقیقه نود با نتیجه مساوی 2 بر 2 خاتمه یافت هوداران تیم تراکتورسازی که از همه نقاط ایران علی الخصوص تهران و تبریز با شور و هیجانی وصف ناپذیر در ورزشگاه حضور یافته بودند با چشمهایی گریان و نالان از وضعت اسفناک داوری بازی ورزشگاه را ترک نمودند. جالب است که این سومین بازی متوالی بود که استیل آذین در دقایق و لحظات آخر بازی را به نتیجه مساوی 2 بر 2 کشاند. حضور حمید استیلی سرمربی این تیم بر روی نیمکت که در بازی مقابل سایپا اخراج گردیده بود و قاعدتاً باید محرومیت خود را سپری می نمود از نکات بحث برانگیز دیگر این بازی بود. واضح است که اگر در بازی تیمهای استیل آذین و تراکتورسازی در ورزشگاه تختی تهران که حدوداً 6000-5000 نفر در آن حضور یافته بودند داوری برای داور بازی مشکل باشد و وی دچار اشتباه فاحش گردد در بازیهای تیم تراکتورسازی در ورزشگاه سهند در تبریز که دهها هزار نفر حضور می یابند ضریب این اشتباهات نیز می تواند چندین برابر افزایش یابد. حضور یکصد هزار نفری هواداران تراکتورسازی در بازی مقابل استقلال و همچنین حضور 60000 نفر به طور متوسط در سایر بازیهای این تیم اهمیت داوری بازیهای آن را بیش از پیش آشکار نموده و لزوم انتخاب داورانی توانمندتر و اتخاذ تمهیدات مناسب توسط کمیته داوران جهت بازیهای آن را ضروری می سازد. با مشاهده چنین استقبال پرشوری از بازیهای تیم تراکتورسازی، سؤالات بیشماری در ذهن هواداران فوتبال ایجاد می شود از قبیل اینکه چرا فوتبال ما با سرمایه های راستین خود اینگونه برخورد می نماید؟ برای خلاصی از این وضعیت اسفبار چه تمهیداتی باید اندیشیده شده و چه اقداماتی باید انجام شود؟ آیا ظرفیت نهایی داوری فوتبال ما فقط در همین حد است؟ آیا فدراسیون فوتبال و کمیته داوران آن توانایی آماده نمودن بستری مناسب جهت ارتقای کیفیت و استاندارد داوری مسابقات و برقراری عدالت و رفع تبعیضات را دارند؟ آیا داوران ما واقعاً توانایی تشخیص نکات ظریف تأثیرگذار در نتیجه بازی، مقابله با شگردهای بازیکنان جهت گول زدن داور و ممانعت از تمارض های آنان را دارند؟ آیا با این وضعیت آشفته داوری، فوتبال ما به ناکجاآباد نمی رود؟

مسلم است که لیگ حرفه ای داورانی حرفه ای تر طلب می نماید. در پی ارتکاب اشتباهات مکرر توسط داوران، این روزها شائبه های تبعیض، اجحاف، تبانی و ناداوری همه جای کشور را فرا گرفته است. بعد از بازی تیمهای استیل آذین و تراکتورسازی یک شایعه دهن به دهن بین هواداران این تیم چرخید. خبر می رسد که باشگاه تراکتورسازی امید خود را از فدراسیون فوتبال ایران قطع نموده و جهت اعتراض به اشتباهات مکرر داوری و احقاق حق خود به کنفدراسیون فوتبال آسیا و فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) شکایت خواهد نمود. 

منبع:http://www.tractorfans.com/articles/1443-1388-07-28-16-22-31#JOSC_TOP