بهارلو ائلینن تانیش اولاق:

بهارلو ائلینن تانیش اولاق (1)

1) 

نگاهی به ایلات خمسه

چهارشنبه 23 اردیبهشت 1388 11:13 ب.ظ

نویسنده : ر - قشقایی
ارسال شده در: ایل قشقایی ،

پوشیده نیست که جامعه عشایری از افراد خد متگزارو صبورکشورعزیزمان میباشد که د ر طول سالهائ پرنشیب و فراز تاریخ با تلاش هائ خستگی ناپذ یرخود از جهات سیاسی اقتصادی و اجتماعی پیوسته نقش اساسی خویش رابه خوبی ایفا نموده وبدون توقع حاصل مساعی خودرا به هموطنان خویش تقدیم نموده اند .

عشایر فارس نیزدر میدان خدمتگزاری چه ازنظرمبارزات خونین بادشمنان خارجی وچه ازنظراعتراض به سیاستهایغیرعادلانه حکام وسلاصین جبار وستمگروچه ازلحاظ تولیدات ودست بافته هانشان افتخاربرجبین وشکنج زحمت برچهره دارند ازانجا که ایل عرب فارس نشین که درجمع بندی یکی از پنچ ایل خمسه میباشد ودارای سوابق روشن ودرخشان است ودر خطه زرخیرشرق فارس بارهنوردیها -کوه پیماییهابااشناییهای طبیعت - دست وپنچه نرم کردن باحیوانات وحشی در جنگهابانان خشک ساختنها -بدون پزشک ومبارزه کردن بادردهاگذشته خویش رارقم زده وراه پرسنگلاخ وپرپیچ وخم زندگی راازصدراسلام تاکنون پیموده است ازاول درسیاه چادرهای زمستانه وتابستانه درسردسیروگرمسیربه باروکوچ پرداخته وبا پرورش دام وبافتن فرشهای نفیس امرارمعاش مینموده لیکن تحت تاثیرعوامل عدیده سال به سال ازتوش وتوانش کاسته شد ودراطراف واکناف استان فارس به حالت اسکان ونیمه سیاردرامده اند وفقط تعداد اندکی هنوز به ییلاق وقشلاق میپردازند ان هم نه بصورت کوچندگی قدیم بااسب وشتربلکه اکثرا به وسیله کامیون یک شبه ازگرمسیر به سردسیروبالعکس میرسند ونتیجه چینن اب وهوا عوض کردنها معلوم است که چه می باشد .

 تشکیلات ایلی عشایردرزمان فعلی

عشایرقشری است که ازطریق قرارداشتن در یک شجره نامه قومی  ایل وطایفه وتیره خودرامعرفی نموده وعمدتا دریک فعالیت تولیدی که اکثرا دامداری است شاغل میباشند دربعضی موارد کشاورزی نیزبه عنوان شغل فرعی یاثانوی انها مطرح است . انچه مسلم است عشایر روزی همگی متحرک بوده وبه مرورزمان که ازسوی رژیم های حاکم وحوادث طبیعی در تنگناقرارگرفته و درشهرها یاروستاها مسکن گزیدند .

هم اکنون عشایر ازنظر فرم زندگی و نحوه خدمات  رسانی به سه دسته (گروه ) تقیسم می شود .

اول گروهی که کاملاسیارند ومرتبا ازقشلاق به ییلاق وبالعکس کوچ می نمایند ودامداری شغل اصلی انهاست .

دوم گروهی که نیمه سیارند ودرییلاق وقشلاق خانه روستایی دارند وکشاورزی شان نیزچشمگیراست .

سوم گروهی ساکن که کاملا به شکل روستادرامده وعمدتا کشاورزی دارند ویادرشهرهابه کارگری ودستفروشی ومشاغل دولتی پرداخته اند .

ایل خمسه شامل طوایف عرب وباصری وکرشولی ونفر واینانلو وبهارلو میباشد .

بنکو : مجموعه چندخانواررابنکو می گویند .

تیره :مجموعه چند بنکورا تیره گویند .

طایفه :مجموعه چند تیره راطایفه گویند .

ایل :مجموعه چند طایفه رایل گویند .

خانوار : گروهی که زیریک چادرزندگی می کنند وبایکد یگر هم خرج بوده وباهم دریک سفره غذا می خورند .

ییلاق ( محل اطراق تابستانی )  محلی که عشایربهاروتابستان درانجابه سرمی برند که بین عشایر به سرحد معروف است که دراصل سردسیراست  .

قشلاق ( محل اطراق زمستانی ) محلی که عشایر پاییز وزمستان رادرانجابه سرمی برند که بین عشایربه گرمسیرمعروف است .

 نگاهی به استان فارس و شهرهای خمسه نشین ان

استان فارس درجنوب ایران قرارگرفته واز شمال بااستانهای اصفهان ویزد از جنوب بااستان هرمزگان ازشرق بااستان کرمان وازمغرب بااستانهای بوشهروکهکیلویه وبویراحمدهمسایه است . مساحت ان 133000 کیلومتر مربع ودرامتداد جبال زاگرس یک ناحیه کوهستانی و معتد ل راتشکیل میدهد دارای کوهستانهای بهم پیوسته و گردنه های صعب العبور درناحیه شمالی وشمال غربی وکوههای پراکنده ودشتهای حاصلخیز درناحیه جنوب و جنوب شرقی میباشد :  این استان از نظر اب وهوا به دو ناحیه سرد سیری وگرمسیری تقیسم می شود وجو د رودهاوچشمه ها دردره ها وکوهپایه ها باعث سرسبزی وچمنزارهای طبیعی فراوانی درجای جای فارس کردیده که از نظر دامداری ایلات وعشایر راجلب نموده است .

عشایر فارس عبارتنداز از ایل قشقایی  - ایلات خمسه -  ایل ممسنی وایل بویراحمد که اکثر قریب به اتفاق در چادرهای سیاه که ازموی بز وبدست خودشان بافته می شود زندگی می نمایند که درزمان کنونی اکثرا اسکان یافته ودرشهرها ومناطق دیگر پراکنده می باشنداین استان دارای  14 شهرستان 34 شهر 112دهستان و 38 بخش می باشد.

ایل عرب

باید دانست که ایل عرب فارس جماعتی ازاعراب بادیه ،نجد و عمان و یمامه عربستانند که در زمان خلفای بنی امیه و بنی

عباس بلکه از صدر دولت علیه اسلام دامت شوکتها برای تسخیر مملکت فارس و نظم نواحی آن با عیال و مواشی آمده به

عادت خود در چادرهای سیاه زمستانه و تابستانه در دشت و کوهستان آمد و شد کنند. قشلاق آنها نواحی بلوک سبعه و

رودان و احمدی و ییلاق آنها بلوک بوانات و قنقری و سرچاهان باشد.و زبان این گروه از زبان عربی اصلی بیرون رفته

و جز لهجه عربی برای آنها باقی نمانده است.و ایل عرب  در اصل دو ایل می باشد . یکی عرب جباره و دیگری  عرب

شیبانی است .

ایل اینا نلو

((یکی از ایلات پنچ گانه خمسه می باشد این ایل ازترکستان درقرن سیزدهم میلادی به ایران امده ودرفارس اقامت گزیده اند هنگامی که شاه عباس اول ایل شاهسون راتشکیل داد قسمتی از ایل ایناینلو به این ایل جدید ملحق شدند .)) ایل بهارلو یکی از پنچ ایل خمسه  فارس

ایل بهارلو

شعبه ای از طوایف شاملو میباشند که دارای هفت قبیله بوده اند وتوسط سید صدرالدین از جنگ امیرتیمورخلاص وباشاه اسماعیل خروج کردند در زمان گذشته این ایل ایاب وذهاب می کردند محل ییلاق انهادر بیضا  ورامجرد ومحل قشلاق انها درحوزه شهرستان داراب بوده است مدت  زمانی است که درداراب اقامت نموده .

چون زبان همه انهاترکی است باید اصل انها از ایلات ترکستان باشد که در زمان سلاطین سلجوقی وسلاطین مغول به ایران امده ودرفارس توقف نموده اند . چنانکه  تاکنون یک طایفه از ایلات ترکمان دشت خوارزم را بهارلو گویند قشلاق این ایل صحرای ایزد خواست لارستان وجایگاه داراب وییلاق ان نواحی رامجرد ومرودشت وکمین بود .

 ایل باصری

یکی ازپنج ایل خمسه ایل باصری میباشد این ایل اززمان سابق باایل عرب هم مرز وهم جواربوده وحاکم ایل باصری وایل عرب هردو یکی بوده از زمان صفویه تازمان کریمخان زند ایل باصری به ایل عرب ملحق شد .

ایل نفر

ایل نفردرناحیه گراس زندگی می کند رییس این ایل در زمان حکومت نادر شاه افشار حاج حسین خان نفر بوده واز انجا که وی فردی متنفذ ودردربارسلاطین وقت اعتبار ویژه ای داشته از این رونام ایل از اسم وی گرفته شده . ایل نفر از جمله پنج ایلی است که ایلات خمسه راتشکیل می دهد در طول دوران نادر شاه وکریمخان زند حاجی حسین خان نفر رییس ایل نفر وبهارلوبوده است  

منبع:http://ghashghayi.mihanblog.com/post/59 

2) 

مختصری از تاریخچه ایل ترک باهارلو

مختصری از تاریخچه ایل ترک باهارلو ، بهارلو

ترکان بهارلو از پرافتخارترین ترکان بوده و در طول تاریخ سهم بسزائی در اعتلاء و پیشرفت فرهنگ و تمدن اسلامی- تُرکی داشته و دارند. مردم شهر بهار واقع در استان همدان از تبار ترکان بهارلو هستند. هم چنین بخشی از آنها با عنوان ” ایل بهارلو ” یکی از پنج ایل ” ایلات خمسه ” (ساکن در استان فارس) را تشکیل می دهند. البته بخش های دیگری از بهارلوها در نقاط دیگر آذربایجان از جمله زنجان و قزوین و … ساکن هستند. درباره ریشه ترکان بهارلو باید گفت همانگونه که در منابع مختلف و معتبر تاریخی به صراحت آمده: ترکان اوغوز 24 ایل بوده اند که یکی از آنها بیگدلی بوده است. بیگدلی هائی که در شمال شام (سوریه فعلی) ساکن شده بودند به بیگدلی شاملو و بیگدلی هائی که در جُنوب آسیای صغیر و روم (قسمتی از ترکیه) ساکن شده بودند به بیگدلی روملو معروف شدند. پس از آمدن بیگدلی ها و … بهمراه امیرتیمور کوره کن به ایران (سال 800 قمری) قسمتی از ایل بیگدلی شاملو از ایلِ مادر خود جدا شده و به خاطر سکونت در منطقه بهار (واقع در استان همدان) به ” بهارلو ” مشهور شدند و شهر ” بهار ” فعلی را بنیان نهادند. دانشمند معروف ” هنری فیلا ” در کتاب خود بنام ” مردم شناسی ایران ” [ ترجمة دکتر عبداله فریاد- از انتشارات کتابخانه ابن سینا- تهران 1343- صفحة 132) در این مورد چنین می گوید: [ مهمترین قبایل قزلباش که همه ترک بودند عبارت بودند از: اوستاجلو- شاملو- بیگدلی- قاجار- افشار و … شاملوها- که سوریه ای هستند و در قرن چهاردهم میلادی توسط تیمور از سوریه …. به ایران عودت داده شدند- اکنون یکی از شعب ایلات شاهسون محسوب می شوند و بعضی از آنها قبیله ای جداگانه شده اند بنام بهارلو. قبیله بهارلو در اصل شعبه ای از قبیله شاملو بود ] هم چنین علی قلی خان بختیاری سردار اسعد در کتاب خود بنام ” تاریخ بختیاری ” (انتشارات پساول فرهنگسرا- تهران 1361- صفحه 419) می نویسد: [ قراگؤزلو و بهارلو و بسیاری از طوایف دیگر منشعب از ایل شاملو هستند ] و نیز لادی شیل (Lady sheil) می نویسد: [ در این زمان بخشی شاملو و شاهسِوَن و بخشی دیگر بهارلو نامیده می شوند و نیمی از بهارلو در (استانِ) فارس و (استانِ) همدان و نیمی دیگر در آذربایجان می زیند- به نقل از کتاب ” تاریخ بیگدلی- شاملو ” تألیف پروفسور غلامحسین بیگدلی صفحه 305- ] ” فرهنگ معین ” ذیل ماده بهارلو می نویسد: [ بهارلو- بابلوک ” بهار ” نزدیک همدان مربوط است. یکی از ایلاتِ ترک …. ]

بهارلوها از ارکان امپراطوری ترک قراقویونلو بودند. دانشمند برجسته فاروق سومر در کتاب خود بنام ” قراقویونلوها ” (ترجمه دکتر وهاب ولی انتشارات موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی- تهران- 1369- صفحه 27) در این خصوص می نویسد: [ بهارلو یکی دیگر از طوایفی بود که تکیه گاه اصلی قراقویونلوها را تشکیل می داد. نام این طایفه به طوری که مینورسکی بیان کرده است، از نام ” قلعة بهار ” (شهر بهار کنونی) واقع در (استانِ) همدان گرفته شده است. چون همانگونه که قبلاً نیز اشاره شد، سرزمین این طایفه، منطقه همدان بود. حتی بعد از قراقویونلوها، در دورة صفویان نیز از این منطقه (یعنی منطقه همدان) به نام ” علی شَکَربیگ ” امیر مشهور این طایفه (یعنی طایفه بهارلو) یاد می شد. اُمرای بهارلو با ازدواج با دختران قراقویونلوها و یا دادن دختر به آنان، با آنها طریق خویشاوندی می پیمودند و بدین ترتیب از مهمترین اُمرای این قبیله شدند …… ]

به هنگام سقوط دولت ترکان قراقویونلو به دست ترکان آق قویونلو در سال 1469 میلادی، ریاست ایل ترک بهارلو به عهدة یکی از پسرانِ ” علی شربیگ بهارلو ” به نام ” پیرعلی ” بود. ” پیرعلی ” تبعیت از آق قویونلوها را نپذیرفته و بهمراه برادرانش: بیرام، یارعلی و ابراهیم و نیز خواهرزاده اش (که نوة پسری سلطان جهانشاه قراقویونلو هم بود) در معیتِ بخشی از ایل بهارلو به خراسان رفت (بخش دیگری از ایل بهارلو همچنان در منطقه بهار ماند و در دورة صفویه از حالت ایلی و یایلاق- قیشلاق خارج و شهر بهار فعلی واقع در استان همدان را بنیان نهادند). پس از جنگهای فراوان و اسیر شدن بدست سلطان حسین بایْقَرا (از سلاطین دولت ترک تیموری)، سلطان حسین، چشمان پیرعلی را میل کشید و بیرم (برادر پیرعلی) را به قتل رساند. پس از این واقعه، بخشی از ایل بهارلو که پیرعلی را همراهی می کرد همچنان در خراسان ماند و قسمتی از این ایل بزرگ با ” بابر ” (بنیانگذار امپراطوری ترک گورکانی در هندوستان) در جنگ هندوستان شرکت کردند و بدین ترتیب بود که بخشی از ایل ترک بهارلو ساکن هندوستان شدند و نقش عظیمی در تاریخ هند ایفا کرده و تحت ریاست ” سلطان قلی بهارلو ” در قرن شانزدهم میلادی سلسلة شیعیِ ” قطب شاهیان ” را در دَکَن هند، تأسیس کردند. (محمدقاسم در کتابش بنام ” تاریخ فرشته “، چاپ کانپور هند، 1301، جلد دوم، صفحه 167 در شرح حال سلاطین قطب شاهی می نویسد: ” سلطان قلی از ترکان بهارلو است از قومِ میرعلی شکر “) . بیرم خان بهارلو مشهور به خان خانانی صدر اعظم و سپهسالار امپراطور ترک تیموری اکبر شاه بود . در زمان صفویه قسمتی از بهارلوهای منطقه همدان به استان فارس کوچ کرده و بهمراه ایلات دیگر ، اتحادیه ای بنام ایلات خمسه بوجود آوردند که هم اکنون نیز در ترکیب این ایل د راستان فارس موجودیت خود را حفظ کرده اند . بخش دیگر از ایل بهارلو همانطوریکه گفته شد دردشت بهار یکجانشین شده و شهر فعلی “بهار” را بنیان نهادند .

بوشعری بویوک تورک ائلی “باهارلو” ائلینه ایتحاف ائلیرم :

گئری دونمه! گئتمک گرک

یوللار بوتون دومان اولسا

داغ- دره لـر بـوران اولسـا

گول- چیچکلر تیـکان اولسا

گئری دونمه! گئتمک گرک

بولبول کوچسه ، سولسا چیچک

دونیــا اولســا یــالان کــلـک

قــان آغـلاتـسـا سنـی فــلـک

گئری دونمه! گئتمک گرک

آدیـن- سانـین گـیزلتـسه لـر

ائـلیـن- اوبـان داغـیـتسـالار

“تورک”لوقون اینکار ائتسه لر

گئری دونمه! گئتمک گرک

یول کسسه لر، یول آچ قورخما

دیل کسسه لر ، دیل آچ قورخما

آغلاتـسـالار ، سئـل آچ قورخما

گئری دونمه! گئتمک گرک

یـالانچینی یـالان تـوتـار

قان توکه نی ده قان توتار

ظالـیم عومرو سونا یئـتر

گئری دونمه! گئتمک گرک

“تورک”سن ، “با هارلو” اوغلوسون

“علـی شـکر بـیگ” اوغـلوســـون

تـورک ائــللریـنه باغـلیـسیــن

گئری دونمه! گئتمک گرک

حمید رضا شریفی( از: شهر بهار = استان همدان)  

منبع:http://aa.1asphost.com/urmu/meqaleler/tarixcheye_ile_baharlu.htm