بیر صنعتچی قشقایی قادینین خاطیرلاماسی پروین بهمنی خانیم

سرکار خانم پروین بهمنی ،متولد 22 اسفند 1328 در شهر شیراز می باشند ایشان دوران کودکی را در ایل گذراندند. وی در دامن مادر و همراه وی با نغمه های ترکی قشقایی آشنا شد. چون  کار زنان در ایل همراه با زمزمه های شعر و آواز است و زنان قشقایی برای هر کار روزانه خود   موسیقی مخصوصی دارند شیر دوشیدن ، مشک زنی ،  برنج کوبی ، درقالیبافی ضربه هایشان بر تار پود قالی با آوا همراه است تا شاید که  کارهای سخت روزانه را به واسطه موسیقی سهل تر  نمایند.

 

پروین خانم و فرود استاد موسیقی و آواز قشقایی

علاوه بر این پدر پروین خانم نیز، خود از  صاحب سبک های موسیقی قشقایی و از علاقمندان و موسیقیدانان ایل قشقایی بوده است. و این به دختر جوان در ایل کمک کرد که به آواها و اشعار ایل دلبستگی بیشتری پیداکرده و آن ها را فرا گیرد. اولین معلم او به گفته خودش دایه اش بود که برایش لالایی میخواند:« هنوز هم نوای آن لالایی در پیچاپیچ ذهنم نقش بسته است. دایه ام راه احیای موسیقی عاشیقی قشقایی را که سال ها بود از بین رفته بود پیش رویم قرار داد»

  موسیقى در ایل قشقایى در قالب سه کارگان (رپرتوآر) مختلف - موسیقى عاشیق‏ها، موسیقى چنگى‏ها و موسیقى ساربان‏ها (دارغاها) - اجرا مى‏شود. این موسیقى، همچون زبان و دیگر شاخص‏هاى فرهنگى آن، از موسیقى و فرهنگ دیگر کوچک‏گردها و یکجانشین‏ها متفاوت است.

در یک تعریف ساده مى‏توان همه‏ى مردم ایل را آوازخوان دانست؛ به‏طورى‏که در همه‏ى مراسم و در روزمرگى زندگى بهترین و لذت‏بخش‏ترین سرگرمى براى کوچک و بزرگ و در هر سنى آوازخواندن است. ریشه‏هاى اصلى مقام‏هاى آوازى را مى‏توان در هر سه کارگان موسیقى ایل جستجو کرد.

و پروین هم در دوران جوانی به خواندن آوازهای ترکی اشتهار یافت.و این ذوق و علاقه و استعداد در خانواده ایشان نیز دوام یافته و ادامه دارد به ترتیبی که علاوه بر پروین بهمنی که هم  خواننده است و هم شعر می سراید.  دخترش مه خانم آزیتا شش بلوکی تار می نوازد و نوه اش رژنا خانی،  یک نوازنده چیره دست تنبک است .

 پروین  دوران تحصیلی خود را در مدرسه تربیت معلم شیراز ادامه داد  و پس از آن به مدت 14 سال به آموزگاری اشتغال داشت و در همان زمان  همراه کار معلمی به کارهای هنری و فعالیت خستگی ناپذیرش برای توسعه و دوام موسیقی ایل را نیز در برنامه های خود داشت.  و سالها روی ردیف های موسیقی کار کرد و سپس به موسیقی ایل خود, قشقایی روی آورد. او این موسیقی را از لابه لای خاطرات و آواهای ایلیاتی احیا کرد، آواهایی که همچون لباسهای رنگارنگ عشایر و کوچ در دامنه های فارس به دست فراموشی سپرده می شدند.

پروین بهمنی خواننده قشقایی، موسس گروه موسیقی حاواست. حاوا (حوا در زبان ترکی حاوا به کار برده می شود) نام یک زن خواننده نامی در ایل قشقایی است و خواننده ترانه معروف در ایل جیران – جیران است. که اکنون ایام پیری را می گذراند.انتخاب نام حاوا برای این گروه موسیقی، راهی بوده برای ثبت و حفظ نام زنان هنرمندی چون او که جامعه مردمدار ما کمر به حذف آنان بسته است. پروین معتقد است که موسیقی قشقایی آوایی است،

در گروه "حاوا "دامون شش بلوکی (نقاره و همخوان)، آزیتا شش بلوکی (همخوان، سه تار)، افسون شش بلوکی (همخوان، دف)، بهرام خانی (تار)، پژمان اخواص (تنبک)، حسن جعفرتبار (نی)، کاوه آهنگرانی ( بم تار)ف حیدر ساجدی (کمانچه) و ...

ایشان علاوه بر اینکه رهبر ارکستر هستند شعر نیز می سرایند و آواز هم می خوانند . وی گردآوری فرهنگ شفاهی از جمله دو بیتی های قشقایی نیز در کارنامه خویش ثبت کرده اند. گروه موسیقی ایشان در اکثر تالارهای تهران و شیراز و در کشورهای خارج احرای برنامه داشته و از جوایز و تقدیر نامه های بسیاری نیز بهره مند شده است ایشان چندین CD از کارهایشان را نیز ارائه داده اند. هم چنین این بانوی هنرمند ایرانی مدرس توانایی نیز در زمینه موسیقی می باشند خانم بهنمنی 10 سال است که ساکن اکباتان تهران هستند .

پروین بهمنی  نخستین بانوی پژوهشگر در زمینه موسیقی می باشد . فعالیت های بی شمار این بانوی تلاشگر و هنرمند مایه افتخار موسیقی قشقایی است و کوششهایش در باره موسیقی ایل به یاد ماندنی هستند، تلاش های ارزنده او برای حفظ و توسعه موسیقی ایل فراوانند و به پاره ای از آن ها اشاره می کنم:

• تشکیل گروه موسیقی حاوا .
• تشکیل گروه موسیقی بانوان حاوا .
• تحقیق و بررسی راجع به فرهنگ و ادبیات شفاهی قشقایی .
• تحقیق و تمیز دادن راجع به هر سه رپروتوار موسیقی قشقایی (موسیقی چنگی ها - موسیقی ساربانی - موسیقی عاشیقی) .
• احیای موسیقی عاشیقی قشقایی طی چند دهه .
• برگزاری یادمان عاشیق ها در تالار وحدت .
• برگزاری کنسرتهای مختلف پژوهشی .
• برگزاری کنسرتهای مختلف در کشور و خارج از کشور و حضور در جشنواره های مختلف .
• پژوهش و تدوین CDاز منظومه های عاشیقی و انتشار آنها توسط حوزه هنری .
• انتشار کاست خدایا من غریب .
• نگاشتن کتاب زندگی هنرمندان قشقایی .
• تدوین پنج CD از موسیقی های کهن قشقایی منشر شده توسط موسسه پارپیرار) .
• جمع آوری منظومه های عاشیقی و انتشار آنها در ترکیه در دو کتاب
• همکاری با مطبوعات و رسانه های تلوزیونی و رادیویی .
• فرهنگیار چندین فیلم مستند و مجموعه مستند تلویزیونی و ...

همچنین از دیگر افتخارات وی می توان به: 

• دریافت لوح پژوهشگران برتر در جشنواره گرگان (ذکرو ذاکرین) تنها زن دریافت کننده لوح.
• دریافت لوح های سپاس در جشنواره های گوسان پارسی، موسیقی بانوان، کوچ، شبهای استانها و ...
• لوح زرین جشنواره بین المللی کرمان و قرار گرفتن در بین 36 استاد موسیقی نواحی ایران.
• دریافت مدرک افتخار از دانشگاه آتاتورک ارزروم ترکیه .
• دریافت مدرک افتخار از موسسه فرهنگی گونش ترکیه .
• و تجلیل توسط سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به عنوان یکی از بانوان پیش کسوت موسیقی ایران اشاره کرد.

از آخرین کارهای وی خوانندگی در منظومه اپرای (غریب و صنم) می باشد. منظومه"غریب و صنم" که از جمله منظومه های مورد علاقه ترک زبانان محسوب می شود به وسیله حیدر ساجدی در قالب یک اپرای پست مدرن اجرا خواهد شد.  حیدر ساجدی در گفتگو با خبرنگار خبرگزار سینمای ایران گفت:"غریب و صنم" از منظومه هایی است که به وسیله عاشیق ها اجرا می شود و من با توجه به روایتی که در ایل قشقایی از این منظومه شنیده ام در حال ساختن اپرایی از این روایت موسیقایی کشورمان هستم.

این آهنگساز ادامه داد: برای این کار پروین بهمنی که از کارشناسان و خوانندگان موسیقی قشقایی محسوب می شود به من یار خواهد داد و همچنین از راهنمایی های فرهاد فخرالدینی و علی اکبر شکارچی نیز بهره گرفته و می گیرم. ساجدی درباره موسیقی اپرای پست مدرن"غریب و صنم" افزود: در ساخت موسیقی این کار از ملودی ها و تم های موسیقی قشقایی استفاده شده است و بخش آوازی اثر نیز به وسیله خوانندگان قشقایی از جمله پروین بهمنی اجرا خواهد شد. البته هنوز در مورد خوانندگان مرد این اپرا به نتیجه نهایی نرسیده ایم. این منظومه قرار است که در روزجمعه 21 مردادماه 1389 اجرا شود.

خانم بهمنی از توجه قشقاییان به توسعه فرهنگ ایل گله مند است و در این باره می گوید: متاسفانه قشقایی‌ها چندان توجهی به اصل مقولات فرهنگی خود ندارند و به اساتید فن، بها نمی‌دهند. شما ببینید،‌ هادی نکیسا، پسر استاد داود نکیسا 9 فرزند دارد اما هیچکدام از این بچه‌ها ساز نمی‌زنند و در واقع با این اتفاق نسل نکیساهای نوازنده منقرض شده است. عمده دلیل این اتفاق، بی‌توجهی قشقایی‌هایی است که مدعی فرهنگی‌بودن هستند.

از زندگی پروین بهمنی یک فیلم ساخته شده است . این فیلم یک پلان سکانس 25 دقیقه ای است که در آن وقایع زندگی پروین بهمنی خواننده بزرگ ایل قشقایی بیان می شودد . این سکانس پلان 25 دقیقه یک نمای نزدیک و ثابت از دهان گوینده بوده که خود راوی زندگیش بود و ارتباط کارگردان فیلم با او صرفا انتخاب یک نمای ثابت است که جادوی فیلم هم در همین موضوع نهفته است . راهی ساده اما عمیق . حرکات عضلات صورت به حدی گویا و تاثیرگذار بود که نیاز به هر تصویر دیگری را از بین می برد . محمدرضا اصلانی سازنده فیلم در توضیح فیلم گفت : این یک ابداع است ، یک فکر زلال و مستحکم که مارا به معنی سینما نزدیک می کند . اینجا ما در می یابیم چگونه موسیقی مقامی ما، به سینما تبدیل می شود و معنی فرهنگ می یابد .

باید قدر این گونه تلاشگران ایل را ارج گذاریم و از زحمات بی دریغ آنان در احیای فرهنگ قوم قشقایی ستایش و حمایت کنیم و از هر راهی که امکان دارد به آنان کمک کنیم که در راهی که انتخاب کرده اند موفق باشند به امید روزی که امثال پروین در میان زنان ایل زیاد تر شده و آواهای دل انگیز قشقایی را برای نسل های آینده زنده و فعال نگهدارند.

http://ghashghaietribe.persianblog.ir/post/215/