پروین خانم بهمنی
گفتگو:رستم جرجانی
در این پست گفتگوی اقای رستم جرجانی یکی از دوستان ترکمن (نشریه اقتصاد
گرگان استان گلستان) با خانم پروین بهمنی سرپرست گروه حاوا رو گذاشتم
گروه حاوا پنجشنبه 12 اسفند با خوانندگی اقای ابراهیم کهندل پور در تالار
وحدت تهران کنسرت گذاشتند
جزئیات بیشتر رو در ادامه می تونید بخونید
این لالاییها همیشه در گوشم زمزمه میکنند و وجودم را شعلهور ساخته و
مرا به ادامه زندگی امیدوار میکنند.
در روز 24 دیماه سال 1389 به تهران سفر کردم و آنگاه برای هماهنگی کاری و نیز
برای عیادت و خبرگیری، بهمنزل خانم پروین بهمنی، هنرمند مشهور قشقایی
رفتم. من طی 20 سال گذشته وی را بارها و بارها در جشنوارههای متعدد هنری
در تهران و یا در شهرستانها دیده بودم و همیشه او هم مثل من که یک پژوهشگر
موسیقی بود، با یک گروه هنری از هنرمندان قشقایی، در جشنوارهها حضور پیدا
میکرد. وی یکی از پژوهشگران و هنرمندان موسیقی و فرهنگی فعال قشقایی
محسوب میشود. آقای هوشنگ جاوید( نویسنده و پژوهشگر موسیقی نواحی
ایران- هماهنگ کننده و مدیر اجرایی جشنوارهها)، باعث و بانی این آشنایی شده
بود، که خدا حفظش کند.
من آن روز از فرصت پیش آمده استفاده کرده و گفتگویی را با خانم بهمنی انجام
دادم که در این فرصت تقدیم خوانندگان میشود.
لطفا خودتان را برای خوانندگان نشریه اقتصاد گلستان که در استان
گلستان و در شهر گرگان چاپ و منتشر میشود، معرفی بفرمایید؟
- من قبل از هر چیز از جنابعالی و حضورتان در منزل و انجام این گفتگو برای
نشریهتان تشکر میکنم. در مورد خودم بگویم که من پروین بهمنی، فرزند
غلامرضا و ساکن تهران هستم، در سال 22/12/1328 بهدنیا آمدم و در حال حاضر
در زمینه فرهنگ و هنر قوم قشقاییهای ایران فعالت میکنم.
- فعالیت فرهنگی را از چه زمانی آغاز کردید و چند سال است که بطور
جدی در این خصوص کار میکنید؟
- من از دوران کودکی به هنر موسیقی علاقمند شدم، زیرا در ان زمان پدرم
خواننده بود و مرا به فراگیری این هنر دعوت میکرد. از آن گذشته لالاییهای
مادرم بسیار شیرین و لذت بخش بود و هنوز هم در گوشم باقی مانده و من از
یادآوری آن لذت میبرم. این لالاییها تمام وجودم را فراگرفته و باقی مانده و من
بعدها این لالاییها را یاد گرفتم. موسیقی در خون هر قشقایی هست و هر فرد
قشقایی با موسیقی زنده است و آنان از لحظه تولد تا مرگ موسیقی را بههمراه
خود دارند و بدین ترتیب من در بین هنرمندان شاخص قشقایی بزرگ شدم و
تمام وجودم موسیقی شده است.
- شما طی این مدت در چه زمینههایی تحقیق و پژوهش کردید، آیا اثر و
آثاری از شما چاپ شده است؟
- من طی این مدت در باره اشعار دوبیتیهای قشقاییها و نیز در خصوص
زندگینامه هنرمندان معروف قشقایی زیاد کار کردم. همانطور که قبلا گفتم، من از
دوران کودکی بههنری موسیقی سنتی روی آوردم و در این میان پی بردم که
هنرمندان قشقایی مظلوم ماندهاند و دوبیتیهای آنان در حال فراموش شدن
هستند، بنابراین با احساس مسئولیت برای جمع آوری و حفظ دو بیتیها کار کردم
و آن را با زحمات زیاد از گوشه و کنار و از میان عشایر جمع آوری کردم که حالا این
مجموعه برای چاپ آماده شده است. در این مجموعه حدود 100 هنرمند قشقایی
معرفی شده است.
- لطفا بفرمایید که قشقاییها در کدام مناطق ایران سکونت دارند؟
- قشقاییها در حال حاضر در شیراز و اطراف آن مثل: آباده، فیروز آباد، شهرضا،
، فراشبند،کازرون، یاسوج، گچساران زندگی میکنند. این قوم در زمان
صفویه از آذربایجان به استان فارس کوچانده شدهاند و به زبان ترکمنی و ترکی
آذربایجانی صجبت میکنند. در زمان نادر شاه تعدادی از آنان بهخراسان شمالی
و بهمنطقه درهگز کوچانده شدهاند. در حال حاضر تعدادی از اقوام قشقاییها در
درهگز، قوچان، بجنورد، ساوه، همدان زندگی میکنند.
- شما که در خانواده موسیقی و در میان هنرمندان موسیقی بزرگ
شدهاید، لطفا از بزرگان موسیقی قشقانی برایم بگویید؟
- معروفترین هنرمندان موسیقی قشقایی عبارتند از: حبیب خان گرگین پور
( نوازنده سهتار)- محمد قلی خورشیدی( بهترین شاهنامه خوان)- عباسعلی بیگ
خورشیدی( شاعر و شاهنامه خوان)- خانواده نکیسا شامل: داوود نکیسا- استاد
رجب اله خان که شاگردان زیادی را تربیت کرده- هادی نکیسا فرزند داوود نکیسا-
محمد حسین کیانی- علیرضا شهبازی- طهمورث کشکولی- ابراهیم کهندل پور-
محمود خان اسکندری( نوازنده نی و شاهنامه خوان)- علیرضا شهبازی( شاعر و
گرد آورنده شعرهای محمد ابراهیم، شاعر نامدار دو قرن پیش که با تخلص ماذون
شعر میسروده)- یوسف علی بیگ( شاعر دو قرن گذشته بوده)
- از مطالعه اشعار دوبیتهای جمع آوری شده، چه چیزهایی دستگیرت
شده؟
- چیزهای زیادی دستگیرم شده. این دو بیتیها بیانگر گوشههایی از تاریخ و
فرهنگ قوم قشقایی است و همچنین تاریخ نا نوشته آنان محسوب میشود که
با مطالعه این اشعار میتوان پی برد که قشقایی در کدام یک از مناطق ایران
ساکن بوده و از کجا به کجا کوچ داه شدهاند و بهکجا تعلق دارند. مثلا در اشعار
ذیل چنین آمده است:
ایروان، نخجوان، چین گوزللری- گرجستان، هامی آغیر ایللری
من ایله عرب ده، نه شیرین قصر ده- نه اصلی ارمن ده، نه زلیخا مصره ده،
نه بیزیم عهد ده- اینانمام کی سندن بتر واریمیش
***
بو یول گئیدر تبریزه- قناتی ریزه ریزه
خدام بیر یول وئر بیزه- بیز گئدک اؤلکه میزه
***
آچدیم اوتاقونگ آغزینی- گؤردیم ترکمنگ قیزینی
اگیلدیم اؤپدیم یوزینی- اؤپدیم اویانماز اویانماز
***
شیروانینگ شیرین ناری- یل ووردی توکدی باری
سن اوردان باخ من بوردان- چکک چوخ انتظاری
***
این نمونه اشعار تعلقات مردم به مناطق مختلف و مکان اسکان و زندگی آنان را
نشان میدهد که نمونههای آن زیاد هستند.
- در حال حاضر با آنکه قدری هم کسالت دارید، چکار میکنید؟
من در حال حاضر بهکارهای پژوهشی در فرهنگ و هنر قوم قشقاییها کار
می کنم و کار دیگرم بررسی تشابهات زبان ترکمنی با قشقایی است که این دو
زبان با هم ریشه مشترکی دارند علاوه بر آن در حد توانم بهگروههای
موسیقی قشقاییها کمک میکنم، برای آنان کنسرت موسیقی محلی که در
تهران و در شهرهای مختلف ایران برگزار میشود، و نیز برای حضور آنان در
جشنوارههای داخلی و خارجی کمک میکنم و کارها را هماهنگی میکنم و
بهعنوان سرپرست گروه با آنان سفر میکنم.
- آیا به کشورهای خارجی هم سفر کردهاید؟
بله، طی سالهای اخیر ضمن شرکت در جشنوارههای داخلی، جهت معرفی
موسیقی قشقایی بهکشورهای ایتالیا و ترکیه سفر کردیم که با استقبال خوب
مردم آن کشورها روبرو شدیم. ضمنا با چند دانشگاه ترکیه برای معرفی
موسیقیو فرهنگ قوم قشقایی ارتباط برقرار کردیم که فکر میکنم در آینده نتیجه
خوبی همراه داشته باشد.
در پایان از حضورتان در این گفتگو تشکر میکنم.
http://shahrambadri.titrblog.com/post276.php