موسی طیبی جراح و جنگاور ایل (قشقایی)

موسی طیبی جراح و جنگاور ایل (قشقایی)

موسی طیبی از جنگاوران ایل بود که بارها در جنگها و درگیری ها زخمی شده بود.موسی علاوه بر اینکه یک چریک شجاع و جنگجوی کم نظیر بود اطلاعات پزشکی وی بقدری شهرت پیدا کرده بود که او را جراح می نامیدند.کارهای پزشکی موسی خارق العاده بود امروز پس از حدود یک قرن از زندگی او نام موسی ورد زبانهاست از کارهای پزشکی و جراحی او به چند نمونه اشاره می کنیم .

1-عمل جراحی استخوان

در جنگ میان قشقایی ها با نیروی پلیس جنوب موسی از ناحیه کتف تیر می خورد بطوریکه شانه او متلاشی می شود و هیچ کس جرات نمی کرده استخوانهای متلاشی شده را خارج کند.موسی تصمیم میگرد خود را معالجه کند پس لوازم پزشکی خود را که شامل سوزن و نخ و قیچی و تیغ سلمانی بود در اب جوشانده ضد عفونی می کند ایینه ای جلو خود قرار داده با تیغ سلمانی کتف خود را می شکافد .چون شدت درد زیاده بوده دهان خود را پر از پارچه می کند که بر اثر فشار دندانهایش نشکند.آنگاه استخوانهایی ریز ریز شده را خارج کرده و پس از شستشوی زخم استخوانهای کتف را کنار هم جفت و جور کرده و زخم را می دوزد و روی آنرا می بندد و برای اینکه که کتف جا به جا نشود دستور میدهد از ساقه درخت چوب مخصوصی بتراشند تا کتف با آن بسته شده و جابجا نشود.و به نزدیکان می گوید ترسوها دبه مادرتان بگویید این چنین پسر بزاید.

2-جراحی مثانه

از جراحی هایی موسی عمل مثانه بوده . شخصی بنام علی پناه چندین روز از شدت درد نه خواب داشته و ارامش .ادرارش بند امده و خود را روی زمین می کشیذه وقتی موسی به بالین او می اید بیمار بیهوش و در حالت مرگ بوده چون موسی می دانسته که بدون عمل بیمار جان سالم به در نمی برد دستور می دهد اب جوش و شاخه درخت خوشک آماده کنند.سپس همه را از چادر خارج کرده فقط یکنفر را برای گرفتن و بستن دست و پای علی پناه نگه می دارد .در حالیکه بیمار عرق سردی بر بدنش نشسته بود او را لخت و دستو وپایش را می بندد.مچاله ای از پارچه در دهان او فرو می کند تا دندانهایش نشکند .تیغ سلمانی را در اب جوشانده . دستهایش را با اب و صابون شسته و شکم بیمار را باز کرده و مسیر حرکت ادرا را برسی کرده و متوجه میشود که اشکال در کلیه و لوله های ادراری نیست زیرا مثانه پر و خالی نمی شود .قسمت انتهایی مثانه را شکافته و ادرار را خالی کرده بود .او درست حدس زده بود سنگریزهایی لوله خروجی را بسته بود . او با شجلعت بوسیله یک چورقتی بدون اینکه مسیر لوله اداری را زخم کند سنگها را خارج کرد و از پوست زیرین شاخه درختچه خوشک رشته های باریکی به عنوان نخ جراحی تهیه کرد .ابتدا مثانه و سپس پرده های دیگر را که پاره کرده بود به ترتیب دوخته و خون های داخل شکم را خارج و جای بخیه ها را ضد عفونی می کند.او را در حالیکه عمل میکرده به فریادهای بیمار توجه نداشته.با وجوداینکه اطرافیان امیدی به زندگی او نداشته ناباورانه متجه آرامش بیمار شدند و دستهایش را بازکردند پارچه را از دهانش در آوردند و دائم زخم ها را ضد عفونی می کردند،طولی نکشید که علی پناه خوب شد و تا سن 80 سالگی زنده ماند.

3-معالجه سیاه زخم

موسی مهارت خاصی در معالجه بیماری سیاه زخم انسان دادشت.وی اطراف غده های سیاه زخم را بسیار خطرناک بودند با خمیر محدود می کرد و با سیخ مخصوصی وسط غده را سوراخ کرده و روغن داغ در حال جوش را در سوراخ غده می ریخت تا سلولهای آن بسوزد و غده متلاشی شود.خمیر مانع بود که روغن به جاهای دیگر سرایت کند.با این روش بیمار پس از چند روز بهبود می یافت.

4-خارج کردن غدد چربی

موسی مهارت زیادی در خارج کردن غدد چربی از بدن اشخاص را داشت .وی با فشار اطراف غدد و از شکل و قیافه ظاهری و میزان رشد روزانه آن تشخیص می داد که غده خطرناک است یا خیر برای خارج کردن غدد از وسایل ساده جراحی یعنی مواد ضد عفونی کننده بخصوص ابجوش و تیغ جراحی که همان تیغ سلمانی بود و پارچه تمیز و خاکستر ضد عفونی شده استفاده می کرد و در مدت کوتاهی پوست را می شکافت و غده را خارج می کرد و پس از ضد عفونی کردن داخل پوست را می دوخت و انرا پاسمان می کرد.

طب وطبیبان سنتی در ایل قشقایی

نویسنده:دکتر منوچهر کیانی 

http://elkamez.blogfa.com/post-221.aspx